Onderzoekers van TU/e gaan het concept van de ‘empathische woning’ in de praktijk testen. Dit is een woonomgeving die ‘meevoelt’ met de ouder wordende bewoner en dus de functie vervult of ondersteunt van mantelzorger. Denk bijvoorbeeld aan slimme sensoren ingebed in de muren of vloer, maar ook aan oplossingen van ecologische aard zoals een ‘eetbare wand’ in de woonkamer van de senior. Dit gaat gebeuren in drie woonzorgcentra van RSZK ZorgProfessionals (regio Eindhoven), Woningstichting Domus (Roermond) en St. Jozefoord (’s-Hertogenbosch).

Nederland vergrijst. Waren er in 2013 2,8 miljoen 65-plussers (16,8 % van de bevolking), in 2030 zijn dat er naar verwachting 4,2 miljoen (23,9 %) en in 2050 zelfs 4,7 miljoen (26,2 %). Daarbij is het overheidsbeleid erop gericht om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen en dat mensen met een beperking zoveel mogelijk in een reguliere leefomgeving verblijven. Maar er is een tekort aan woningen die aan de behoeften en diversificatie eisen van senioren voldoen.

Empathische woning
“Een woning moet meer bieden dan een dak boven je hoofd, zeker voor senioren”, zegt Masi Mohammadi, hoogleraar Smart Architectural Technologies aan de TU Eindhoven. “Wat als het huis deels taken van de mantelzorger of zorg over kan nemen?”, zegt Mohammadi. “Een empathische woning dus, die jou ‘kent’, meevoelt en reageert op je behoeften en zorgt dat je bijvoorbeeld voldoende beweegt, je verzorging op maat biedt en zo bijdraagt aan behoud van je gezondheid.”

Huisautomatisering
Met de empathische woning benaderen we volgens Mohammadi het volgende stadium van huisautomatisering. “In deze nieuwe fase is ‘slim’ niet alleen maar een randvoorwaarde, maar is slimme technologie naadloos geïntegreerd in de woonomgeving en past de technologie zich optimaal aan de behoeften van de bewoner aan en ondersteunt hem bij zijn dagelijkse activiteiten.”

Woning in 2040
In unieke samenwerking met drie vooruitstrevende woonzorgcentra gaat Mohammadi haar visie en een aantal concrete elementen van de empathische woning in de praktijk toepassen. De drie locaties – RSZK ZorgProfessionals (regio Eindhoven), Woningstichting Domus (Roermond) en St. Jozefoord (’s-Hertogenbosch) – vormen ‘living labs’ waarbij direct het effect van bepaalde slimme innovaties onderzocht kan worden.

Stimulans voor beweging
Een voorbeeld is de ‘eetbare wand’, waarvan een prototype tijdens de laatste Dutch Design Week in Eindhoven werd gepresenteerd. De wand is feitelijk een verticale binnentuin, waarbij bakjes met planten of kruiden met behulp van een herkenbare hendel op de gewenste hoogte gebracht kunnen worden. “Het is een stimulans voor beweging”, legt Mohammadi uit. “Senioren hoeven niet meer moeizaam te bukken of op een trapladder te klimmen om te kunnen tuinieren.” Andere voorbeelden zijn een slimme vloer die waarschuwt als iemand dreigt te vallen of een begeleidend lichtspoor op muur en vloer om dagelijkse activiteiten te ondersteunen of stimuleren.

Mini-symposium
Op maandag 13 maart is het officiële startmoment van deze drie livinglabs waarbij de drie organisaties en TU/e een overeenkomst tekenen. Ter gelegenheid hiervan vindt een mini-symposium plaats op de campus van de TU/e met als titel: ‘Het nieuwe wonen: op weg naar een slimme woonzorgomgeving’. Dit symposium vindt plaats in de Zwarte Doos en duurt van 13.30 – 18.00 uur.