ERC Advanced Grant voor de jacht naar de heilige graal van 'drugging the undruggable'

Voor Luc Brunsveld is de toekenning van de ERC Advanced Grant een belangrijke onderscheiding die hem zal helpen zijn doelstellingen op onderzoeksgebied én mentorschap te bereiken. "Als universiteit is het onze eerste en belangrijkste verantwoordelijkheid om studenten op te leiden en te trainen op een hoog niveau, zodat zij in de toekomst een rol kunnen spelen als wetenschapper in zowel de industrie als de academische wereld", aldus Brunsveld.

Volgens hem is het binnenhalen van externe financiering een onmisbare factor in het opleiden van de talenten van de toekomst. "Het is cruciaal dat wij als academici in de natuurwetenschappen toponderzoek doen met onze studenten, want dat is een voorwaarde om verder extern onderzoek te verwerven, zoals deze subsidie, om studenten te kunnen blijven opleiden."

Maak kennis met PPI-Glue

Met de prestigieuze ERC Advanced Grant kunnen de onderzoekers in het laboratorium voor Chemische Biologie, waar de groep van Brunsveld deel vanuit maakt, cutting-edge en risicovol onderzoek doen naar de ontwikkeling van belangrijke innovaties die in de toekomst als geïntegreerde elementen van geneesmiddelenontwikkeling gebruikt zouden kunnen worden.

Om welke elementen gaat het? Het gaat om nog niet eerder onderzochte klassen van eiwitten. Brunsveld legt uit: "Bestaande geneesmiddelen werken via een beperkt aantal goed gestructureerde eiwitten in het lichaam. Veel eiwitten zijn echter niet goed gestructureerd. Dit beperkt de ontwikkeling van geneesmiddelen sterk, vooral voor neurodegeneratieve ziekten, zoals Parkinson en Alzheimer. Om mogelijkheden voor nieuwe geneesmiddelenconcepten te creëren, moeten we dus de ontdekking van geneesmiddelen op basis van ongestructureerde eiwitten mogelijk maken."

Hier komt project PPI-Glue - een projectnaam met eiwit als kern. Eiwit-eiwitinteracties, kortweg PPI's, staan centraal in bijna alle biologische processen in het lichaam. Het lijmgedeelte van de projectnaam is afkomstig van de moleculaire lijmen die zullen worden ontworpen en onderzocht om PPI's te versterken.

Brunsveld: "PPI's beïnvloeden in het algemeen de activiteit van deze ongestructureerde, zogenoemde intrinsiek ongeordende eiwitten (IDPs), maar op dit moment is het erg moeilijk om geneesmiddelen te ontwikkelen die via deze PPI's werken. Een van de belangrijkste doelstellingen van PPI-Glue is om de activiteit van IDPs te kunnen controleren via hun PPI's met een familie van gestructureerde eiwitten die bekendstaan als 14-3-3's (een systematische naam die afkomstig is van een eiwitclassificatiecampagne uit de jaren zestig, red.)."

Het risicovolle deel van het project is om de kleine “lijm” moleculen te vinden die instaat zullen zijn de interacties van de IDPs met het 14-3-3 eiwit selectief te stabiliseren. "Dit deel van het project wordt 'drugging the undruggable' genoemd. Het is de heilige graal van PPI-Glue."

Het spannendste deel

Hoewel de wetenschap Brunsveld zeker drijft, is dit niet het spannendste deel van het project. "Het meest lonende en opwindendste deel is voor mij om getalenteerde masterstudenten, van de TU/e en daarbuiten, de kans te bieden hun promotieonderzoek bij ons in het laboratorium voor Chemical Biology uit te voeren. Voor bachelor- en masterstudenten biedt het hands-on opleidingsmogelijkheden in lab-based chemisch biologisch onderzoek, begeleid door deze promovendi. Ik kan niet wachten om met het nieuwe onderzoeksteam aan dit project te beginnen."

Over de huidige ERC Advanced Grants

De European Research Council (ERC) kondigt de toekenning aan van 218 Advanced Grants aan onderzoeksleiders in heel Europa, als onderdeel van het Horizon Europe-programma. Veertien van deze onderzoeksleiders zijn gevestigd in Nederland. De subsidies - in totaal € 544 miljoen - ondersteunen baanbrekend onderzoek op een breed scala van gebieden, van geneeskunde en natuurkunde tot sociale wetenschappen en geesteswetenschappen.

De oproep tot het indienen van voorstellen trok bijna 1.650 aanvragen, die werden beoordeeld door panels van gerenommeerde onderzoekers. In totaal werd 13,2% van de aanvragen gehonoreerd. Vrouwelijke onderzoekers zijn goed voor 23% van alle aanvragen, hun hoogste deelname aan Advanced Grant-oproepen tot nu toe.

De ERC, die in 2007 door de Europese Unie is opgericht, is de belangrijkste Europese financieringsorganisatie voor grensverleggend onderzoek van topkwaliteit. Het financiert creatieve onderzoekers van alle nationaliteiten en leeftijden om projecten uit te voeren in heel Europa. De ERC biedt vier kernsubsidieregelingen: Starting Grants, Consolidator Grants, Advanced Grants en Synergy Grants.