De verpleegkundige werkplek van de toekomst

Ineke van der Wulp - Spaarne Gasthuis

Achtergrond: Ziekenhuizen hebben in de afgelopen jaren het papieren patiëntendossier ingeruild voor elektronische patiëntendossiers. Dit heeft grote gevolgen gehad voor de wijze waarop verpleegkundigen werken. Ook de komende jaren zullen maatschappelijke, vakinhoudelijke, technologische en strategische ontwikkelingen invloed hebben op de inrichting van de verpleegkundige werkplek. Met de verpleegkundige werkplek worden alle mensen, processen, informatie-eenheden en middelen bedoeld die nodig zijn ten behoeve van de uitvoering van verpleegkundige taken. Dit project heeft tot doel een verpleegkundige werkplek te ontwerpen die flexibel om kan gaan met ontwikkelingen die zich de komende jaren in de zorg, techniek en maatschappij zullen voltrekken.

Vraagstelling: Op welke wijze kan de verpleegkundige werkplek, gedefinieerd als alle benodigde mensen, processen, informatie-eenheden en middelen, in het Spaarne Gasthuis worden heringericht om optimaal voorbereid te zijn op ontwikkelingen die zich de komende 10 jaar in de zorg, technologie en maatschappij zullen voordoen?

Projectmethodiek: Het project is uitgevoerd met behulp van de Prince 2 projectmethodiek. Het ontwerp is tot stand gekomen met behulp van de ontwerpcyclus. Verpleegkundigen van het Spaarne Gasthuis zijn geïnterviewd over problemen die zij in de huidige verpleegkundige werkplek ervaren en over de impact van toekomstige ontwikkelingen op deze werkplek. Daarnaast zijn medewerkers van de afdeling Informatie en Zorg Technologie geïnterviewd voor een verkenning van oplossingen van de door verpleegkundigen genoemde problematiek in de werkplek. De ernst van de gesignaleerde problemen in de verpleegkundige werkplek is nader onderzocht met behulp van beschikbare cijfers of personen in de organisatie. Hieruit zijn drie problemen geselecteerd waarvoor binnen het herontwerp een oplossing is gezocht:

  • De verpleegkundige werkplek faciliteert verpleegkundigen onvoldoende bij het uitvoeren van het verpleegkundig proces conform de professionele standaard;
  • De verpleegkundige werkplek informeert verpleegkundigen niet over specifieke complicatierisico’s;
  • De inrichting van de verpleegkundige werkplek is ongeschikt voor het verlenen van zorg thuis.

Ontwerp: Voor elk (deel)probleem zijn, waar mogelijk, meerdere oplossingen ontworpen. Op basis van negen ontwerpprincipes is er vervolgens een keuze gemaakt tussen de ontwerpen. De verpleegkundige werkplek ondersteunt verpleegkundigen in het uitvoeren van het verpleegkundig proces door gebruik te maken van zorgpaden, gestandaardiseerde zorgplannen en beslisbomen op basis van landelijke richtlijnen. Het informeert verpleegkundigen over complicatierisico’s door de inzet van voorspellende modellen op de werkplek. Zorg thuis wordt mogelijk gemaakt door de inzet van mobiele apparatuur waarmee verpleegkundigen de werkplek op afstand kunnen benaderen. De patiënt wordt op afstand gemonitord met behulp van applicaties en apparatuur die gegevens van huis uit doorsturen naar het dossier van de patiënt. Video- en chat functionaliteiten in het EPD zorgen ervoor dat verpleegkundigen de zorg op de behoefte van de patiënt kunnen afstemmen. 5

Conclusie: De verpleegkundige werkplek van de toekomst zal na invoering van dit ontwerp verpleegkundigen van het Spaarne Gasthuis beter informeren, ondersteunen en faciliteren bij de uitvoering van goede zorg, al dan niet op afstand. De verpleegkundige werkplek behoeft geen grote ingrijpende veranderingen in het applicatielandschap of de infrastructuur. Wel zullen verpleegkundigen op een andere manier moeten gaan werken. Aandacht voor het menselijke aspect aan de voorgestelde veranderingen is dan ook noodzakelijk teneinde zowel de huidige inrichting van de verpleegkundige werkplek optimaal te benutten als de voorgestelde ontwerpoplossingen succesvol te implementeren.