Waardecreatie; van data naar informatie

Lars van der A - Ziekenhuisgroep Twente

Digitalisering van de zorg resulteert in een grote hoeveelheid digitale (medische) data. Deze data kan hergebruikt worden om inzicht te krijgen in de geleverde kwaliteit van zorg. Hierdoor wordt voorzien in de toenemende informatiebehoefte van zorgprofessionals.

Dit jaarproject had als doel: “Het ontwikkelen van een methodiek (stappenplan clinical dashboard) voor het omzetten van digitale medische (on)gestructureerde data naar informatie die op een clinical dashboard getoond wordt, zodat stakeholders beslissingen kunnen nemen en verbeteracties kunnen worden geformuleerd.”

Hiervoor werd binnen één casestudie (urologie Prostaat RALP) een clinical dashboard ontwikkeld en geïmplementeerd. Om dit te realiseren werd door kwalitatief onderzoek (literatuurstudie, document analyse en semi gestructureerde interviews met zorgprofessionals) de eisen en wensen van de zorgprofessionals in kaart gebracht en consensus bereikt over het ontwerp van het clinical dashboard. Het ontwerp bestond uit:

  • een Pakket van Eisen (PvE)
  • grafisch ontwerp opgesteld door een grafisch ontwerper op basis van literatuur en feedback zorgprofessionals
  • inhoud (indicatoren gegroepeerd in de domeinen proces, productie, klinische uitkomsten en patiënt gerapporteerde uitkomsten)
  • doelgroep van het dashboard (eindgebruikers van het dashboard)
  • het doel van het dashboard
  • interactie mogelijkheden met dashboard

Het clinical dashboard werd vervolgens iteratief ontwikkeld met directe betrokkenheid van zorgprofessionals. Om te voldoen aan de informatiebehoefte van zorgprofessionals werden data verzameld door o.a. gebruik te maken slimme computer algoritmen als tekstmining. Er werden data uit vrije teksten als uitslagen, brieven, documenten en dossiers (ongestructureerde HIX data) en uit o.a. lab uitslagen, operaties en opnames (gestructureerde HIX data) verzameld.

Figuur 1 toont de hoofdpagina van het clinical dashboard Prostaat RALP, vervolgens kan de zorgprofessional vanuit deze hoofdpagina per indicator een detail pagina openen.

Figuur 2 toont het ontwerp op hoofdlijnen.

Met dit clinical dashboard hebben de zorgprofessionals inzicht in de geleverde kwaliteit van zorg en is daarmee een geschikt middel om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Het daadwerkelijk gebruiken van dit dashboard is afhankelijk van de kwaliteit van het dashboard, maar ook van de intrinsieke motivatie van de zorgprofessionals, cultuur en governance op het gebied van kwaliteit. Deze randvoorwaarden moeten er toe leiden dat zorgprofessionals het clinical dashboard als middel willen gaan gebruiken om beslissingen en acties te nemen die leiden tot verbetering van het zorgproces. Het enthousiasme waarmee het dashboard werd ontvangen door ZGT zorgprofessionals is een positief signaal en geeft daarmee vertrouwen voor toekomstig gebruik.

De ervaringen (lessons learned) opgedaan tijdens deze casestudie zijn vertaald naar een stappenplan dat dient als hulpmiddel bij de toekomstige ontwikkeling van clinical dashboards binnen en buiten de ZGT. Nieuwe ervaringen zorgen voor doorontwikkeling van dit stappenplan. Figuur 3 toont de generieke stappen van dit plan.

Om dit stappenplan als standaard methodiek voor het uitrollen van clinical dashboard binnen ZGT te borgen wordt geadviseerd om:

  • een data governance plan op te stellen.Het opstellen van een data governance plan met aandacht voor de inzet van mensen, processen en het beleid gekoppeld aan een visie met specifiek aandacht voor:
    • uitbreiding kwalitatief hoogwaardige personeel Business Intelligence (BI)
    • invulling van de rollen data steward en data analist binnen het BI team
    • transparant proces rondom prioritering van BI projecten en werkzaamheden
    • het stappenplan clinical dashboards opnemen in dit plan als standaard methodiek
  • regie op informatie te borgen. Duidelijk regievoering op informatie in afstemming met de betrokken afdelingen (Informatie & Organisatie, Financiën & Informatie, Kwaliteit & Veiligheid en Zorglogistiek).