Een huis dat reageert op je behoeften

Mensen met beginnende dementie hebben voornamelijk hulp nodig bij dag-nacht ritme, voeding en beweging. Een mantelzorger begeleidt de persoon met dementie bijvoorbeeld op vaste tijden met aankleden, eten, medicijnen innemen en naar bed gaan. “Wat als een huis die taken van de mantelzorger kan overnemen, een huis dat je kent en reageert op je behoeften?” vroeg Mohammadi zich af.

Ze zette daarom 11 proeftuinen op - voornamelijk verzorgingshuizen - waarbij haar onderzoeksteam ontwerpkeuzen en kunstmatige-intelligentie-gestuurde oplossingen kan testen op ‘echte’ ouderen met dementie. De onderzoekers gaan daarin verder dan alleen een helpende hand uitsteken. Ze willen de bewoner ook blijven stimuleren, prikkelen en enthousiasmeren, zodat de dementerende niet te snel achteruit gaat. Mohammadi: “Alleen daar waar gaten vallen in de verzorging, grijpt het huis in.”

DIGITAAL HEK VERGROOT SOCIALE INTERACTIE

Eén van die proeftuinen is de slimme wijk in Waalre, die in 2021 gaat starten. Deze wijk is straks voorzien van technologische oplossingen gecontroleerd via kunstmatige intelligentie. De nieuwe wijk biedt onder andere plaats aan 80 senioren met dementie.

Mohammadi: “Wij proberen hier een woonomgeving te realiseren waarin bewoners vrij in hun wijk kunnen rondlopen. Zo denken we erover om een ‘digitaal hek’ te plaatsen rondom de wijk, waarbij sensoren een signaal naar de verzorger sturen als een bewoner te ver afdwaalt.” Op die manier hopen de onderzoekers de sociale interactie in de wijk voor deze doelgroep te stimuleren zodat de senior geprikkeld blijft. 

Techniek domesticeren

Maar ook binnenshuis zijn er veel technische toepassingen mogelijk. Om deze te testen heeft Mohammadi met haar groep inmiddels een test-huis gebouwd. Deze zogenoemde ‘Empathische woning’ staat in Arnhem op het industriepark en is door co-creatie van 30 bedrijven tot stand gekomen. “In dit huis werken we met een interactief interieurdesign van vooral sensoren. We willen daarmee de techniek domesticeren, voordat we ze gaan testen in onze echte proefwijken,” legt Mohammadi uit.

Hoe dat eruit ziet? Zodra het tijd is om te gaan koken, geeft het huis een reeks signalen af. Zo wijzen lichtgevende pijlen op de vloer richting de keuken, zegt een stem dat het tijd is om te koken, gaan de lichten in de keuken knipperen, ruikt het naar je lievelingseten en verschijnt er een afbeelding van een bord eten op de woonkamermuur. En om het dag- en nachtritme te stimuleren, gaan ’s morgens automatisch de gordijnen open en dimmen de lichten in de avond.

Ontwerpkeuzen

Sensoren en technische snufjes zijn niet het hoofddoel van Mohammadi: “Het gaat om veranderingen die het wonen bevorderen. Een slim ontwerp van het gebouw is daarvoor een uitgangspunt. Denk bijvoorbeeld aan de entreedeur in een verpleeghuis. Als bewoners daar geen gebruik van mogen maken, is het niet slim om de deur centraal te positioneren. Ook in de routing is nog veel te winnen. Verklein bijvoorbeeld het aantal beslismomenten op de route in het verpleeghuis, zodat de senior met dementie niet meer de weg kwijtraakt. Dit zijn redelijk simpele veranderingen in het ontwerp, die grote vooruitgang teweeg kunnen brengen in verpleeghuizen.”

Inmiddels zijn tien onderzoekers en PhD-studenten aangesteld op dit project en zijn vier faculteiten van de TU Eindhoven betrokken: de faculteiten Electrical Engineering, Mechanical Engineering, Mathematics and Information Sciences en het Center for Wireless Technology Eindhoven. Het project wordt ondersteund door subsidies van NWO en Mohammadi werkt samen met andere universiteiten en hogescholen in binnen- en buitenland. Op dit moment heeft ze bijvoorbeeld een EU-subsidie aangevraagd samen met  genoemde TU/e-faculteiten en de TU’s in München, Denemarken en Japan.