In Memoriam | Rijk Blok
Volledig onverwachts is onze gewaardeerde, betrokken en creatieve collega ir. Rijk Blok overleden op 7 mei 2022. Rijk was een door studenten en collega’s geliefde universitair docent binnen de unit Structural Engineering and Design van de faculteit Built Environment.
Rijk Blok werd geboren op 23 april 1959 in Oosterhout. Hij begon zijn loopbaan bij de TU/e als student bouwkunde, en studeerde af bij de richting Constructief Ontwerpen in 1986. Gelijktijdig volgde hij ook bij de Academie voor Industriële Vormgeving in Eindhoven de deeltijdopleiding beeldende vormgeving. Hiermee legde hij in die tijd al de inhoudelijke basis om constructief ontwerpen en vormgeving onlosmakelijk met elkaar te verbinden. Deze discipline-overstijgende en integrale blik is in zijn gehele werk een belangrijke rol blijven spelen, en hij is hierin een blijvend voorbeeld voor velen.
Na zijn studie vervulde Rijk verschillende functies als constructeur, projectleider en architect. Begin jaren ’90 werkte hij als docent bouwkunde aan de Pedagogisch Technische Hogeschool Eindhoven, tegenwoordig onderdeel van Fontys Hogescholen, waar hij toekomstige docenten opleidde voor het (Middelbaar) Beroeps Onderwijs binnen het vakgebied van bouwkunde. In die tijd startte hij ook zijn eigen adviesbureau, gericht op constructieve ontwerpopgaven. In 1999 keerde hij terug naar de faculteit, als universitair docent Constructief Ontwerpen, een rol waarvan hij zelf vanaf het eerste moment zei dat die hem op het lijf geschreven was. Terugkijkend heeft hij dat meer dan waargemaakt.
Creatieve constructeur
Rijk had een passie voor constructies en combineerde dit schijnbaar moeiteloos met het perfecte gevoel voor de intenties van het architectonische ontwerp. Dit bracht hem in de rol van constructeur voor vele toonaangevende gerealiseerde projecten, zoals ‘Happy Street’, het Nederlands paviljoen in de Shanghai Wereld Expo van 2010, en het ‘Draaiende Huis’ in Tilburg, beide ontworpen door architect en kunstenaar John Körmeling. Hij was daarin niet enkel geïnteresseerd in het oplossen van complexe structurele problemen, maar gelijktijdig continu op zoek naar innovatieve (constructieve) oplossingen, het liefste ook nog eens binnen de context van een duurzame omgeving.
De afgelopen jaren verdiepte hij zich in de mogelijkheden tot circulair ontwerpen. Hij wist dit, in nauwe samenwerking met collega’s, zelf om te zetten in grote (internationale) onderzoeksprojecten naar zowel het hergebruik van bestaande constructiematerialen in nieuwe bouwprojecten als het ontwerpen van constructies met bio-based materialen. De stand van het onderzoek wordt getoond in Rijks meest recente werk dat afgelopen 22 april is geopend: de vlasbrug op de Floriade 2022 in Almere. In het project is sprake van een intensieve samenwerking tussen wetenschap, industrie en gemeenschappen, om aan te tonen dat innovaties gericht op klimaatbescherming en een circulaire economie toegepast kunnen worden door innovatief materiaalgebruik voor constructieve doeleinden. Rijk wilde zijn werk goed doen, en in zijn werk ook altijd het goede doen.
Geliefd docent en gewaardeerde collega
Rijk had een eigen stijl van onderwijsgeven, waarin de student centraal stond en hij er slechts was om de student de mogelijkheid te bieden het vak zelf te leren. Dit deed hij door vragen te stellen, maar vooral door oprecht geïnteresseerd te zijn in de student en de intenties van zijn of haar werk. Het is dan ook niet vreemd dat onze studenten hem beschrijven als een coach, een goede vriend, en als de beste begeleider die ze zich konden wensen. Er is een hele generatie aan alumni die dankzij Rijk de schoonheid en het belang van constructief ontwerpen heeft mogen ontdekken.
Hij was hiermee nog lang niet klaar. In de nu lopende onderzoeken naar circulair ontwerpen werkte hij samen met collega’s en stuurde hij grote teams aan met meerdere PhD-, PDEng- en masterstudenten. Zijn deur stond altijd open voor álle studenten. Met een aantal van hen startte hij aan de lopende projecten in tijden van een pandemie. Voor veel van de internationale studenten die, in een moeilijke periode van lockdowns, juist voor de projecten naar Nederland zijn gekomen, was hij niet alleen de onderzoeksleider en de inhoudelijk deskundige, maar ook de collega en de mens die voor ze klaarstond als er mentale ondersteuning nodig was.
Impactvol doch bescheiden
Rijk leefde voor zijn vak, maar het paste hem niet zichzelf op de voorgrond te zetten, hoe bijzonder en impactvol zijn werk ook was. Wat velen bijvoorbeeld niet weten, is dat hij auteur was van het Tabellenboek voor Bouw en Waterbouwkunde, dat nog altijd als naslagwerk gebruikt wordt door professionals en studenten. Collega’s konden dit boek jaren in de kast hebben staan, zonder dat Rijk ook maar met een woord zou reppen dat hij het geschreven had.
Rijk deed waanzinnig mooie dingen, en werd regelmatig gevraagd om in de media meer te vertellen over zijn werk. Zelfs dan ging het niet over Rijk, het was nooit ‘zijn’ werk, of ‘zijn’ project. Hij vertelde met bevlogenheid en passie over zijn vak, en zijn werk deed hij gewoon zonder het zelf als bijzonder te beschrijven. Deze houding paste hem van nature en maakte hem een bijzonder prettige collega om mee te werken. Een collega die als geen ander de kunst verstond om collega’s vanuit alle hoeken van de faculteit met elkaar te verbinden.
We zijn als faculteit ongelofelijk trots op alles wat hij heeft gedaan.
Rijk, wat gaan wij jou allemaal heel erg missen!
Er is een condoleanceregister geopend in Vertigo 9.17. Wie Rijk de laatste eer wil bewijzen, kan daar terecht met herinneringen en condoleances. Het condoleanceregister is beschikbaar tot en met donderdag 19 mei.
Het faculteitsbestuur
Theo Salet, Maarten Hornikx en Merle Rodenburg