‘Ik wil de weg effenen voor andere vrouwen, dat moét ik doen’

Drie maanden geleden liet Manuella Wilts op LinkedIn weten dat ze haar voornaam zou veranderen in Peter. Niet omdat de senior director of operations bij The Janssen Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson van plan was om een geslachtsverandering te ondergaan, maar omdat ze een punt wilde maken dat haar na aan het hart ligt. Er zijn in Nederland namelijk meer CEO’s die Peter heten, dan dat er vrouwelijke CEO’s zijn. Vrouwen zijn sterk ondervertegenwoordigd in machtige posities en hebben minder invloed dan mannen. En dat moet veranderen, vindt ze.

“Ik heb ontzettend veel reacties gehad op die post, allemaal positief. Ik zie het als mijn verantwoordelijkheid om de weg te effenen voor andere vrouwen. Dat moet ik doen. Als moeder van drie dochters en als vrouw.” “En het werkt”, reageert haar dochter Ymke Verspui met een glimlach, “want ik krijg het mee.” “Maar we hebben er wel veel discussie over”, antwoordt Manuella op haar beurt.

Fel in discussies

Haar drie dochters vinden soms wel eens dat ze zich er niet zo druk over moet maken. “‘Daar komt ze weer met haar opmerkingen over vrouwen’, zuchten ze dan”, zegt Manuella. “Ik ben best fel in die discussies, want ik vind dat je als vrouw voor jezelf moet opkomen tegenover mensen die het minder goed met je voor hebben. Jullie zeggen dan ‘stel je niet aan, de wereld is inmiddels wel veranderd’.”

“Dat ligt ook aan de kringen waarin je je beweegt”, zegt Ymke. “Op school en in mijn vriendengroep speelt deze discussie niet. Het is misschien anders in het bedrijfsleven, maar ik heb me nooit het idee gehad dat ik ben weggezet als meisje. Het enige wat ik kan bedenken, is de verbaasde reactie van vrienden als ik zelf mijn fietsband plak.”

Mijn dochters zeggen wel eens ‘daar komt ze weer met haar opmerkingen over vrouwen’

Topvrouw en alumna Manuella Wilts

Manuella: “Mijn man en ik hebben allebei Technische Bedrijfskunde gestudeerd en we hebben samen drie dochters. We proberen ze mee te geven dat ze zich breed moeten opstellen en dat ze hun eigen keuzes moeten maken en hun eigen pad moeten volgen.”

Nooit genoeg

Zo kwam dochter Ymke ook aan de TU/e terecht. “Ik wilde design gaan studeren, maar dat kan wat zweverig zijn. Mijn ouders adviseerden me om voor Industrial Design aan de TU/e te gaan, omdat de combinatie design en techniek het meer down to earth maakt”, vertelt Ymke. “En hoe staat het met het aantal vrouwen bij je opleiding?”, informeert Manuella bij haar dochter. “In mijn studie zijn er genoeg”, antwoordt Ymke - bij Industrial Design is 53 procent van de studenten vrouw. “Genoeg, genoeg”, zegt Manuella, “het is nooit genoeg.”

In studententeam InMotion, waar Ymke lid van is, zitten meer mannen dan vrouwen, zegt ze. Het team werkt aan een volledig elektrische raceauto die net zo snel opgeladen kan worden als je een benzineauto voltankt. “Ik werk binnen een team met voornamelijk mannen. Ik weet niet waarom er niet meer vrouwen in het team zitten, maar het was voor mij wel een voordeel dat er minder vrouwen solliciteren. Al wil ik niet per se gekozen worden omdat ik een vrouw ben.” Ook binnen team IGNITE, dat lichtobjecten ontwerpt die de sociale cohesie tussen mensen moeten versterken, bevond ze zich veelal in mannelijk gezelschap.

Het blijft ingewikkeld dat je een baan krijgt omdat je vrouw bent.

Topvrouw en alumna Manuella Wilts

Voorkeursbeleid

De schaarste van vrouwen in de studententeams waar Ymke deel van uitmaakt(e), vormt een mooi bruggetje naar het Irène Curie Fellowship dat de TU/e in 2019 instelde om meer getalenteerde vrouwelijke wetenschappers binnen te halen. “Heel dapper en gedurfd, maar jammer dat het nodig is”, zegt Manuella hierover.

“Ik was van mening dat je vrouwen géén voorkeurspositie moet geven. Selectiecommissies zeggen dat er niet genoeg vrouwen zijn, maar ze zijn er wel. Dat merk ik bij ons bedrijf ook. Als je de beste wilt, moet je gewoon langer doorzoeken. Maar ik heb ook gezien dat het niet snel genoeg gaat. Ik ben dus van mening veranderd over het voorkeursbeleid van de universiteit, maar het blijft ingewikkeld dat je een baan krijgt omdat je een vrouw bent.”

Ymke snapt de discussies rond het instellen voorrangsregeling voor vrouwen, maar vindt de regeling wel waardevol: “Het geeft vrouwen meer zekerheid. Als ik al twijfel om ergens te gaan studeren waar weinig vrouwen zijn, geldt dat ook voor andere vrouwen. Als er meer vrouwen zijn, wordt het normaal. Daarna kun je die regeling loslaten, denk ik.”

Andere tijden

Toen Manuella ging studeren aan de TU/e, was ze als vrouw zwaar in de minderheid. “In mijn tijd had je nog een Pré-Intro speciaal voor vrouwen. Dat was heel leuk, want je trok twee dagen lang op met alle vrouwen die aan de universiteit gingen studeren. Je leerde elkaar over de studies heen kennen. Ik had voor de TU/e gekozen wetende dat er veel mannen waren, maar dat hield me niet tegen. Ik ging voor de studie.”

In haar studietijd sloot ze zich aan bij damesdispuut L’Attaque Attique. “We hadden samen een leuke tijd, en ik heb nog steeds contact met oud-leden. Inmiddels zijn er zoveel afgestudeerde vrouwen, dat het een mooi en waardevol netwerk oplevert, waar ik de laatste jaren actief gebruik van maak. Onlangs hadden we nog een etentje, met leden uit verschillende jaarlagen. We hadden het over de positie van vrouwen en ik zei dat ik me een rolmodel voel. Een jonger lid zei dat ze tegen mij en oudere leden opkeek. Maar zij is ook een rolmodel, al is ze jonger”, zegt Manuella. Dan, tegen haar dochter: “Voel jij je een rolmodel?”

Ik was al jong zelfstandig, probeer mijn zaakjes altijd eerst zelf op te lossen.

Ymke Verspui, bachelorstudent Industrial Design

“Nee”, antwoordt Ymke gedecideerd. Ik kijk wel op tegen wat jij hebt opgebouwd in je carrière, dat zou ik voor mezelf ook wel willen. Ik heb van jullie geleerd dat ik eerst zelf mijn zaakjes moet proberen op te lossen. Ik was al jong zelfstandig, zo heb ik op mijn tiende zelf mijn verjaardagsfeestje georganiseerd.” “Maar wij moesten het uitvoeren”, glimlacht Manuella bij de herinnering. Ymke: “Ik weet wat ik wil en dan ga ik op zoek naar de stappen die ik moet nemen om er te komen. Als je wilt en je steekt er tijd en energie in, dan lukt het ook.”

Rolmodellen

Haar eigen moeder was rolmodel voor Manuella. “Zij werd ontslagen toen ze voor de eerste keer zwanger was. Ze heeft een peuterspeelzaal opgericht, zodat ze ons daar naartoe kon brengen zodat zij weer parttime kon gaan werken. Mijn moeder was heel ondernemend en niet altijd thuis, maar daar had ik geen last van. Ik ben ook best goed terechtgekomen”, zegt ze met een lach. “Dankzij mijn moeder wist ik dat ik met gerust hart kon gaan werken, ook toen we drie dochters kregen.”

Manuella kreeg regelmatig vragen hoe ze alles thuis regelde met zo’n drukke internationale baan. “‘Je wilt toch de eerste stapjes van je kinderen zien?’, zei een vriendin. De eerste stapjes die ík ze zie maken als ik thuis ben, zijn voor mij de eerste stapjes.” Ze realiseert zich dat niet iedereen zo kan omdenken: “Je moet dit kunnen én willen”, benadrukt ze.

Zeldzaam goede baas

In haar loopbaan bij Johnson & Johnson, een Amerikaans bedrijf dat actief is in de farmaceutische en medische industrie en in consumentenproducten, heeft Manuella veel kansen gekregen. “Ik heb het geluk gehad dat ik vroeg in mijn carrière een baas had die zei ‘ik geloof in jou. Ik check niet op uren, maar op wat op wat je oplevert’. Dat heeft me goed gedaan en daar heb ik veel van geleerd.”

“Mijn baas vroeg me eens om een directeursfunctie in de IT op me te nemen, maar ik kende de specifieke onderdelen niet en was er niet zeker van dat ik het zou kunnen. Toen vroeg hij of ik dan bij de selectieprocedure wilde helpen. Dat heb ik gedaan en ik zag alleen witte mannen van in de vijftig voorbijkomen van wie ik dacht ‘moet dat mijn baas worden? Dat kan ik beter.’ Toen zag ik in dat ik het wél kon. Dat had mijn leidinggevende expres gedaan; hij was een zeldzaam goede baas.”

In haar functie als senior director of operations geeft ze extra aandacht aan de ontwikkeling van leiderschap, diversiteit, en inclusie en fungeert ze inmiddels zelf als een rolmodel. “Omdat ik zelf heel snel ben gegroeid binnen het bedrijf, ben ik mentor geweest voor heel veel vrouwen. Je deelt je eigen ervaringen, hoe je praktische problemen hebt opgelost, zoals hoe je je gezin combineert met veel reizen. Wat er goed is gegaan, wat niet. Maar ik deel ook mijn twijfels. Als je daar eerlijk over bent, kunnen ze zelf een besluit nemen wat wel of niet bij hen past.”

‘Meneer Wilts’

Manuella steekt haar mening als het aankomt op gendergelijkheid zelden onder stoelen of banken, maar realiseert zich dat vervelende situaties vaak voorkomen uit onbewuste vooroordelen. Regelmatig hoort ze ‘meneer’ Wilts, maar ze zegt er niet altijd iets van. “Het is het niet altijd waard. Ik kies tactisch of ik er wel of niet op reageer. Het hangt af van de ernst van de situatie en ik wil niet altijd op alle slakken zout leggen.”

Toen ze, een jaar of twintig geleden, samen met haar man een nieuwe leaseauto voor haar ging uitzoeken en de verkoper alleen maar tegen haar man bleef praten, liet ze het er niet bij zitten. “Ik ben opgestapt, die auto was voor mij, niet voor mijn man.”

Overigens gebeurt het haar zelf ook wel eens: “Ik kreeg een keer een internationaal gezelschap op bezoek bij ons bedrijf. Het waren allemaal mannen en een vrouw. Onbewust dacht ik ‘dat zal dan de secretaresse wel zijn’. Het bleek de baas te zijn. Ook bij mij leeft dat onbewuste vooroordeel dus. Daar moet je scherp op blijven.”

Universiteit: gebruik de kracht van je vrouwelijke alumni

Topvrouw en alumna Manuella Wilts

Manuella: “Ik zit tegen het eind van mijn carrière en ben aan het kijken wat ik kan doen en teruggeven aan de universiteit. Door andere vrouwen te coachen of als hybride docent. Er zijn inmiddels veel afgestudeerde vrouwen aan de TU/e, waarom breng je die niet eens bij elkaar om te zien wat je daarmee kunt? Ik denk dat je verrast zou zijn hoeveel vrouwen zich willen inzetten voor de TU/e. Hoe dat precies vormgegeven moet worden, weet ik nog niet, maar de universiteit gebruikt nu de kracht van vrouwelijke alumni helemaal niet. Daar wil ik graag bij helpen.”