Het risico van raciale risicoprofielen in de gezondheidszorg
Het gebruik van raciale risicoprofielen om hartaanvallen of beroertes te voorspellen kan zwarte Amerikanen onevenredig hard raken, zo blijkt uit een studie.
Waarom zouden twee mensen met precies hetzelfde risicoprofiel voor het krijgen van een hartinfarct of beroerte verschillend behandeld moeten worden, puur op basis van hun ras? Dat is een van de vragen die worden gesteld in een nieuwe studie van TU/e-statisticus Edwin van den Heuvel en Vasan Ramachandran, hoogleraar geneeskunde aan de Boston University School of Medicine. Samen onderzochten zij de mogelijke invloed van risicoprofielen op behandelbeslissingen voor hart- en vaatziekten in de VS. Zij concluderen dat zwarte mensen het risico lopen te worden gestereotypeerd als mensen met een hoog risico, louter op basis van de kleur van hun huid. De resultaten van de studie zijn gepubliceerd in Lancet Digital Health.
De American Heart Association en het American College of Cardiology hebben enkele jaren geleden profielen opgesteld en goedgekeurd waarmee artsen het risico (de waarschijnlijkheid of de kans) kunnen voorspellen dat iemand in de komende tien jaar een hartaanval of beroerte krijgt.
De bedoeling is dat de artsen de waarden van hun patiënten voor zeven risicofactoren (leeftijd, geslacht, ras, waarden van bloeddruk, cholesterol (goede en slechte bestanddelen), diabetes, en rookgedrag) invoeren in de vergelijkingen. Op basis daarvan wordt dan berekend hoe groot de waarschijnlijkheid is van het ontwikkelen van een hart- of herseninfarct in tien jaar tijd.
Ras als proxy?
In de huidige risicoprofielen hebben zwarte en witte mensen met precies dezelfde risicowaarden voor alle andere factoren behalve ras, verschillende kansen op het ontwikkelen van hartaanvallen en beroertes. In die situaties kan het dus gebeuren dat artsen hun zwarte en witte patiënten louter op grond van hun ras verschillend behandelen, bijvoorbeeld door hun statines voor te schrijven, ook al hebben zij identieke risicofactoren.
Volgens de auteurs versterkt het gebruik van ras in dit soort vergelijkingen het concept ras – in feite een sociale en politieke constructie - als biologisch betekenisvol, terwijl het waarschijnlijk een proxy is voor werkelijke biologische factoren, die nog onvoldoende bekend zijn.
"Als andere factoren (in plaats van ras) de risicoverschillen bepalen, dan moeten we in de profielen die factoren opnemen die de verschillen in voorspeld risico tussen de rassen echt veroorzaken, in plaats van het ras zelf. Zo lang we onze voorspellingsstrategie niet veranderen, bestaat het risico dat we zwarte mensen louter op basis van hun huidskleur als risicovol bestempelen," legt Vasan Ramachandran uit.
Berekening van de risicofactor
Van den Heuvel en Ramachandran onderzochten 50.000 theoretisch mogelijke combinaties van risicofactoren met gebruikmaking van de hierboven genoemde risicofactoren. De vraag die ze zich stelden was als volgt: als zwarte en witte patiënten precies dezelfde risicofactorcombinaties hebben, hoe vaak loopt de voorspelde waarschijnlijkheid van hart- en herseninfarcten dan zodanig uiteen dat dit leidt tot verschillende behandelingsbeslissingen voor de twee groepen? Deze analyse werd bij mannen en vrouwen afzonderlijk uitgevoerd.
Zij concludeerden dat voor 20 procent van de combinaties van risicofactoren bij mannen en 22 procent bij vrouwen, verschillen tussen zwarten en witten patiënten in het voorspelde risico kunnen leiden tot verschillende behandelingsbeslissingen.
Zo vonden zij bijvoorbeeld dat zwarten vaker een statine voorgeschreven zouden krijgen omdat zij geacht worden een hoger risico te lopen. Het verschil in voorspeld risico (zwarten vs witten met identieke risicofactoren) kan oplopen tot 22,8 procentpunten voor mannen en 26,8 procentpunten voor vrouwen. Volgens de auteurs lijken deze verschillen "biologisch onaannemelijk" op basis van ras alleen.
De werkelijke oorzaken
De onderzoekers zijn van mening dat door het niet behandelen van de werkelijke factoren die deze ras-gerelateerde risicoverschillen veroorzaken, artsen het risico lopen de verkeerde factor medisch te behandelen in de hoop het risico op hartaanvallen en beroertes te verlagen.
"Omdat de vergelijkingen zijn afgeleid van historische cohortgegevens, kunnen de zwart-witte verschillen in voorspelde risicokansen een weerspiegeling zijn van onderliggende rasgerelateerde verschillen in toegang tot gezondheidszorg, structureel racisme of sociale determinanten van gezondheid," zegt Ramachandran.
Volgens Van den Heuvel moet het gebruik van risicoprofielen om medische behandelingen te sturen alleen gebaseerd zijn op echte oorzaken. "Bovendien is meer onderzoek nodig om te bepalen of dergelijke causale voorspellingsvergelijkingen accuraat blijven nadat mensen met een hoog risico zijn behandeld. Met andere woorden, we moeten onderzoeken of we dezelfde vergelijkingen kunnen gebruiken wanneer risicofactoren met interventies worden veranderd."
Meer informatie
Ramachandran S. Vasan, Edwin van den Heuvel, Differences in estimates for ten-year risk of cardiovascular disease in Black versus White persons with identical risk factor profiles using pooled cohort equations, Lancet Digital Health
Mediacontact
Meer over gezondheid
Het laatste nieuws
