Ruim miljard euro geeft enorme impuls aan fotonicasector in Eindhoven
Project PhotonDelta moet basis leggen voor wereldwijde koppositie van Nederland in productie van chips op basis van licht.
Het Nationaal Groeifonds moet ervoor zorgen dat de welvaart van Nederland ook voor de toekomst is gewaarborgd. Daarin speelt de TU/e een belangrijke rol, zoals bleek bij de toekenning van de subsidies in de tweede investeringsronde, vlak voor Pasen. Daarin werden maar liefst acht projecten beloond waarbij onderzoekers van onze universiteit zijn betrokken. In een serie artikelen lichten we de vier projecten uit met onze grootste bijdrage. Vandaag aandacht voor PhotonDelta, een consortium van tientallen kennisinstellingen en bedrijven dat met een totaalinvestering van 1,1 miljard euro Nederland tot wereldleider wil maken in de volgende generatie halfgeleiders, en waarvan TU/e grotendeels aan de basis stond.
Fotonische chips, die gebruik maken van licht in plaats van elektriciteit, zijn de toekomst. Ze maken de weg vrij voor zelfrijdende voertuigen, innovaties in de gezondheidszorg en energiezuinige data- en telecommunicatie.
De huidige elektronica heeft steeds meer moeite met het overdragen van informatie. De beperkende factor is weerstand, die wordt omgezet in warmte als de elektronen door de koperen leidingen tussen transistoren in chips en tussen chips reizen. Die weerstand verzwakt het signaal terwijl het door het materiaal gaat. Bovendien kost het veel energie. Dat maakt het steeds uitdagender om op een energiezuinige manier grote hoeveelheden informatie in datacenters te verwerken.
In tegenstelling tot elektronen ervaren lichtdeeltjes, fotonen, door hun gebrek aan massa en lading geen weerstand. Bovendien heeft licht eigenschappen waardoor het veel meer informatie kan dragen. De ideale techniek dus om de data-overdacht in én tussen chips te versnellen en duurzamer te maken.
Net als bij elektronische chips worden fotonische chips (PIC’s) gemaakt met behulp van zogenaamde wafertechnologie. Daardoor kunnen de chips in grote hoeveelheden worden geproduceerd, met lagere kosten tot gevolg.
Ecosysteem
Het kabinet trekt de komende jaren 470 miljoen euro uit om deze technologie verder te ontwikkelen. Bovenop de bijdrage uit het Nationaal Groeifonds komt nog ruim 600 miljoen euro beschikbaar van bedrijven en andere partners, waardoor de totaalinvestering de komende jaren op 1,1 miljard euro komt.
De investering maakt deel uit van het nationale plan van de Nederlandse regering om de positie van ons land als wereldleider op het gebied van geïntegreerde fotonica uit te bouwen. Ook de Europese Unie zet in op fotonica, om Europa minder afhankelijk te maken van chips uit andere werelddelen.
Het geld zal onder meer worden gebruikt om startups en scaleups te ondersteunen, om talent aan te trekken en op te leiden, en om de bestaande productie uit te breiden. Tegen 2030 wil PhotonDelta een ecosysteem zijn met honderden bedrijven, klanten over de hele wereld en een productiecapaciteit van meer dan 100.000 wafers per jaar.
TU/e en fotonica
Het fotonica-onderzoek in Eindhoven is al jaren van wereldklasse, en kreeg onlangs nog een extra impuls door de oprichting van het Eindhoven Hendrik Casimir Instituut (EHCI), dat de onderzoeksactiviteiten van de TU/e op het gebied van fotonica en quantumtechnologie bundelt.
Een belangrijke doorbraak was de ontwikkeling van een gestandaardiseerde productiewijze voor fotonicachips, het zogenaamde foundrymodel, zo’n twintig jaar geleden door onderzoekers hier aan de universiteit. Dat maakte het mogelijk om met een beperkt aantal bouwstenen een groot aantal verschillende functies te realiseren. Dit concept en de door de TU/e ontwikkelde PIC-technologie vormen de basis van het Europese fotonica-platform JeppiX.
Het onderzoek heeft inmiddels geleid tot verschillende succesvolle spinoffs, zoals EFFECT Photonics en Smart Photonics, dat twee jaar geleden nog 20 miljoen euro subsidie kreeg van de Nederlandse overheid. Mede door deze bedrijven is de Brainportregio uitgegroeid tot een hotspot op het gebied van fotonica. Daarnaast was de TU/e, onder leiding van emeritus professor Ton Backx, initiatiefnemer in het opzetten van PhotonDelta en het Nationaal Plan Geïntegreerde Fotonica, dat de basis heeft gelegd voor het Groeifonds-programma.
Andrea Fiore, die namens de TU/e betrokken was bij de aanvraag, is dan ook blij met de investering van het kabinet. “Deze subsidie, in combinatie met het geld van de andere partners, maakt het mogelijk om van Nederland het centrum te maken van de volgende generatie halfgeleiders. Met onze grote kennis op het gebied van op InP (Indiumfosfaat) gebouwde chips kunnen wij een belangrijke bijdrage leveren aan verwezenlijking van deze droom.”
Consortium
De TU/e werkt in dit project onder meer samen met PhotonDelta, Universiteit Twente (UT), Technische Universiteit Delft (TUD), Holst Centre, TNO, IMEC, Smart Photonics en Lionix International.
Meer informatie over het fotonica-onderzoek aan de TU/e is te vinden op de site van het Eindhoven Hendrik Casimir Instituut.
Lees ook over onze bijdrage aan drie andere Groeifonds-projecten:
Slimmere steden door betere uitwisseling en ontsluiting data
Verbreden en versterken van de hightech sector in Nederland
Revolutionair onderzoek naar zelfdenkende moleculaire systemen
Media contact
Meer over quantum en fotonica
- Al het nieuws over quantum en fotonica
Het laatste nieuws
