Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) adviseert kabinet: neem voortouw met oog voor bestaanszekerheid

Heleen de Coninck: “Het is in het eigen belang van Nederland om het heft in eigen handen te nemen en klimaatbeleid te voeren dat op de toekomst gericht is en rekening houdt met andere vraagstukken. Alleen dan kunnen we op een eerlijke manier én snel genoeg op klimaatneutraliteit en -bestendigheid uitkomen.”

Jan Willem Erisman, voorzitter van de WKR: “Klimaatverandering is een hele grote opgave van onze tijd, maar we zijn niet machteloos. Klimaatbeleid begint met een aantrekkelijk en gezamenlijk toekomstbeeld. Baseer daar keuzes op die helpen om versneld klimaatneutraal en klimaatbestendig te worden. Zorg dat die keuzes bijdragen aan de economische kansen voor Nederland als handelsland en baseer daar het beleid op.”

Visie voor de lange termijn

De WKR adviseert het kabinet om in het Klimaatplan 2025-2035 een breed en gezamenlijk toekomstperspectief voor een klimaatneutraal en klimaatbestendig Nederland centraal te stellen. Mensen maken zich zorgen over klimaat, maar ook over energieprijzen, gezondheid en goede zorg, de kosten van de boodschappen, de natuur en de leefbaarheid van hun buurt.

Er is volgens het advies een visie op klimaat nodig waarin ook deze aspecten naar voren komen, want dat stelt de overheid in staat om te besturen, handelen en investeren voor de lange termijn. Hierdoor kan Nederland strategische keuzes maken voor de noodzakelijke grote veranderingen voor voedsel, energie en naar een circulaire economie.

Tempo maken en houden

In het advies van de raad valt te lezen dat de overheid het voortouw moet nemen om te zorgen dat Nederland in 2040 bijna alle broeikasgasuitstoot heeft weten te reduceren. Deze versnelling van de transities voor voedsel, circulaire economie en energie is volgens de WKR doelmatiger, rechtvaardiger en biedt de noodzakelijke zekerheid voor mensen en bedrijven.

Om de omslag voor elkaar te krijgen moet Nederland inzetten op de lange termijn, met een sturende rol vanuit alle overheden en een brede mix van beleidsinstrumenten die duurzaam gedrag en klimaatvriendelijke beslissingen makkelijker maken, aldus de WKR.

Rechtvaardig

Het is daarnaast belangrijk dat iedereen mee kan doen op weg naar een klimaatneutraal en klimaatbestendig Nederland. Het moet rechtvaardig, met oog voor bestaanszekerheid, brede betrokkenheid van en investeringen in de mensen en bedrijven die nu moeite hebben mee te doen, zo luidt het WKR-advies.

De Coninck: “De overheid kan de transities versnellen door de mogelijkheden voor mensen en bedrijven die meer willen doen te verruimen, maar ook door het betrekken van groepen die nu nog niet aangehaakt zijn bij het klimaatbeleid. Op deze manier houden we zelf regie op het bereiken van een klimaatneutrale en klimaatbestendige toekomst.”

Onafhankelijk advies

De WKR is een onafhankelijk, wetenschappelijke raad die gevraagd en ongevraagd advies geeft aan de regering of het parlement over het te voeren klimaatbeleid, op basis van onafhankelijke wetenschappelijke kennis. De WKR is in 2022 ingesteld en sinds april 2023 actief als raad, en komt voort uit een afspraak uit het coalitieakkoord. Het eerste advies dient als input voor het Klimaatplan dat de hoofdlijnen van het klimaatbeleid voor de komende tien jaar beschrijft. Het kabinet presenteert het Klimaatplan in 2024.

De Coninck combineert het werk in de raad met haar huidige functies. Bij de Technische Universiteit Eindhoven werkt ze als hoogleraar socio-technische innovatie en klimaatverandering aan de faculteit Industrial Engineering and Innovation Sciences, en is ze aangesloten bij het TU/e instituut voor energie EIRES. Daarnaast werkt De Coninck als hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en was ze hoofdauteur van invloedrijke IPCC-klimaatrapporten.