Meten is weten: arts houdt thuis je hart in de gaten

De tachtig-plusser met chronisch hartfalen en de jonge profvoetballer. Het kan op het eerste gezicht niet meer verschillen. Maar, zegt cardioloog Hareld Kemps, er is juist veel overlap. “Die tachtig-plusser bedrijft ook topsport. Met een slecht functionerend hart kost het ’s ochtends aankleden net zoveel energie als een duurtraining voor een professionele sporter. En na deze wedstrijd moet de dag dan nog beginnen.”

Door met een andere bril naar hartpatiënten te kijken en zijn kennis van beide groepen te combineren is cardioloog én kersverse Industrial Design-hoogleraar Hareld Kemps bezig met de ontwikkeling van een nieuw zorgpad. “We hebben nu meer aandacht voor de gehele persoon, in plaats van alleen te focussen op het ziektebeeld.”

Optimaal plaatje

Oudere patiënten met chronisch hartfalen zijn door hun beperkte inspanningsvermogen vaak gekluisterd aan huis en bewegen minimaal. En dat is zeer nadelig voor het dagelijks functioneren, dat hierdoor steeds verder achteruitgaat. Om dat te doorbreken pleit Kemps voor gedetailleerde begeleiding op maat, vergelijkbaar met topsporters.

“Bij een profvoetballer of -wielrenner moet het hele plaatje optimaal zijn. Slapen, voeding, ontspanning; zowel fysiek als mentaal zoek je naar een juiste balans. Maar een tachtigplusser met chronisch hartfalen heeft óók baat bij een dergelijke multidisciplinaire aanpak.”

Daarom zochten Kemps en zijn collega’s naar mogelijkheden om patiënten in hun dagelijkse leven te kunnen volgen. De coronapandemie werkte hierbij in hun voordeel, vertelt Kemps.

“Het ‘op slot’ gaan van de ziekenhuizen had een enorme impact op de reguliere zorg. We waren ineens aangewezen op videocommunicatie en chat om onze patiënten te begeleiden. En we zagen dat dat heel goed werkte. Een halfjaarlijks consult is slechts een momentopname, door de patiënt thuis te zien kwamen we zo veel meer te weten.”

Tas vol meters

Als een van de eerste ziekenhuizen in Nederland sturen cardiologen van het Maxima Medisch Centrum hun patiënten daarom sinds een paar jaar naar huis met een tas vol meters.

“Denk aan een weegschaal, bloeddrukmeter, thermometer en een saturatiemeter. Door het regelmatig doorgeven van data krijgen we een veel beter beeld van de patiënt. En dat is zowel positief voor welzijn van de patiënt zelf, het beter behandelen van het ziektebeeld als de zorgeconomie. Thuismonitoring staat nog in de kinderschoenen, maar het veld is volop in beweging.”

De onderzoeksgroep van Kemps werkt daar actief aan mee met het doorontwikkelen van sensoren, zoals een harthorloge, dat patiënten met chronisch hartfalen op afstand in de gaten kan houden. Artsonderzoekers en ingenieurs werken in zijn groep samen, en dat zorgt volgens Kemps voor een succesvolle kruisbestuiving.

“Technologie is cruciaal wanneer je thuis patiënten wilt monitoren. Natuurlijk bij het ontwikkelen van de juiste sensoriek en apparatuur. Zo zagen we dat een normale ‘fitbit’ bij hartpatiënten die bepaalde medicatie slikken niet goed functioneert, en de pasvorm bij ouderen door dunnere armen en huid ook enige aanpassing nodig heeft.”

“Maar we onderzoeken ook welke parameters precies nodig zijn voor het monitoren van een specifieke patiëntgroep, en hoe je uit de berg aan 24/7 data bruikbare informatie kunt halen. De psychologische kant is minstens zo belangrijk: hoe gebruiken mensen medische technologie in hun thuissituatie?”

“Op welke manier motiveren we patiënten om hun levensstijl te veranderen? Zo passen we ons als artsen ook aan. Niet alleen meer aan het ‘pillen voorschrijven’ maar met een gepersonaliseerde behandeling ervoor zorgen dat iemand zo optimaal mogelijk kan functioneren. Want als patiënt ben je méér dan alleen je ziekte.”